अधोलिखित गद्यांशों को पढ़कर उसपर आधारित प्रश्नों के उत्तर निर्देशानुसार दें –

(अ) पुरा धारा नगरे प्रजावत्सलो सिन्धुलो नाम राजा आसीत्। तस्य वृद्धावस्थायां भोज इति पुत्रः जातः । यदा स पञ्चवर्षीयः तदा पिता जरावस्थां ज्ञात्वा मुख्यामात्यम् आहूय अनुजं मुञ्जं महाबलम् अवलोक्य पुत्रं च बालं वीक्ष्य विचारितवान् यदि अहं राज-लक्ष्मीभारधारणसमर्थं सोदरं असहाय राज्यं पुत्राय प्रयच्छामि तदा लोकापवादः भविष्यति । अथवा बालं में पुत्रं द्वेषादिना मुञ्जः मारिष्यति तदा दत्तमपि राज्यं वृथा। इति विचार्य राज्यं मुञ्जाय दत्तवान्। तस्याङ्के आत्मभोजं च रक्षायै समर्पितवान् ।

(क) धारानगरे कः राजा आसीत् ?

 (ख) राजा राज्यं कस्मै दत्तवान् ?

(क) स्वीकीयां जरावस्थां ज्ञात्वा राजा किं कृतवान्?

 (ख) राजा किं विचारितवान् ?

(ब) क्रोधः मनुष्यस्य महान् शत्रुः । क्रुद्धः जनः गुरुन् अपि निन्दति, अपभाषणं करोति, ज्येष्ठानां हितवचनानि अपि च न शृणोति। तस्माद् वयं क्रोधात् सावधानाः भवेम। यदि क्रोधः आगच्छति तदा तस्मिन्नेव क्षणे मौनं धारणीयम्। मौनेन मनः शांतं भवति । वाणी अपि नियंत्रिता भवति। ईदृशे काले किञ्चित् पुस्तकं गृहीत्वा पठेम । कोपात् सर्वदा आत्मानं रक्षेम ।

(क) मनुष्यस्य महान् शत्रु कः

 (ख) क्रोधे आगते किं धारणीयम् ?

(क) क्रुद्धः जनः किं करोति ?

(ख) मौनेन किं भवति?

खसंस्कृते पत्रलेखनम् (08 अङ्काः)